Tęsknota za jednością... Radość, gdy istnieje
zespalająca jedność dwóch ludzkich światów. Smutek, gdy dwa światy żyją
obojętnie obok siebie. Cierpienie, gdy pomiędzy dwoma światami trwa zacięty
bój. „Być jedno”, to duchowy stan, który przekracza ludzkie możliwości. Tak
wiele sytuacji, gdy jedność budowana przez ludzi, jedynie w oparciu o własne
siły, okazuje się być iluzją, która rozpryskuje się w drobne kawałki. Tylko Bóg
jest w stanie udzielić rzeczywistej i trwałej jedności. Jest to dar, który
można przyrównać do iskry, która pochodzi z Boskiego Ognia. Dzięki tej iskrze
pojawia się pomiędzy ludźmi wspólny „jeden płomień”. Aby maksymalnie otworzyć
się na dar takiego zjednoczenia, warto najpierw dostrzec dwie
niebezpieczne pokusy.
W pierwszym przypadku jedność jest
rozumiana jako konieczność całkowitego podporządkowania się „słabszego”
„silniejszemu”. Niestety, „silniejsza” strona nie widzi swych egoistycznych
zapędów. Zarazem, gdy "słabszy" się broni, to wcale nie ma złej woli,
lecz jedynie chce chronić swe podstawowe prawa. „Silniejszy” jest
apodyktyczny i oczekuje, aby wszystko było wedle jego woli i po jego myśli; być
jedno, to dla niego "po mojemu". „Słabszy” musi zawsze ustępować. Gdy
ma odmienne stanowisko, spotyka się z odrzuceniem, lekceważeniem lub wręcz
agresywnym atakiem. Jest to swoisty „kanibalizm”, gdzie jedna osoba
pochłania drugą. Znika możliwość jedności. Konsumpcja polega na odbieraniu
prawa do myślenia, decydowania i odczuwania. W efekcie "człowiek
pochłaniający” jest nasycony. Zarazem "pochłaniany człowiek" jest
pozbawiony godności osoby i zamieniony w przedmiot.
W drugim przypadku istnieje początkowo
obustronna gotowość do rezygnacji i ofiary, aby stworzyć „piękną jedność”.
Niestety jest to rozumiane na zasadzie swoistego „zlania się” dwóch osób (dwóch
społeczności) w jedną nową wspólną rzeczywistość. Początkowo, w zaślepiającej
mgle emocji, taki układ może nawet w miarę funkcjonować. Ale w dłuższej
perspektywie zaczną się komplikacje. Występuje tu bowiem błąd antropologiczny.
Otóż każdy człowiek posiada swoją niepowtarzalną tożsamość, której nie może
zatracić. Trzeba być sobą. Gdy dwie osoby będą tworzyć nijaką mieszankę, to
powstanie trudna do zniesienia „wspólna nieokreśloność”. Nie zaistnieje głęboka
jedność. Dobrze tłumaczy to sytuacja mostu, który do swego trwania
potrzebuje dwóch silnych obszarów oparcia po obu stronach konstrukcji. „Wspólna
nijakość” z czasem samoczynnie rozpada się, jedna ze stron przejmuje
stery dominacji lub ma miejsce łatwe rozbicie przez kogoś „trzeciego”.
Doskonałym wzorcem jedności jest relacja
pomiędzy Jezusem i Bogiem Ojcem. Jezus tłumaczy: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy”
(por. J 10, 22-30). „Jedno” nie oznacza tu „jeden”, ale jest synonimem pojęcia
„jedność”. W pełni zachowana jest odrębność i tożsamość dwóch osób. Dzięki temu
możliwa jest komunia miłości, która jest wzajemnym trwaniem jednego w drugim,
przy jednoczesnym poszanowaniu równości. Syn i Ojciec są Bogiem. Gdy dwie
strony są sobą i respektują swą równą godność osoby, wtedy powstaje solidny
„most jedności”, który wsparty jest na potężnych filarach, będących na tej
samej wysokości. Umożliwia to podejmowanie dialogu myśli, wspólnych decyzji i
obopólnie akceptowanych działań. Istnieją specyficzne obszary, w których jedna
strona jest bardziej aktywna, zaś druga bardziej bierna. To zdrowa konsekwencja
zróżnicowania w zakresie posiadanych kompetencji i zdolności. Istotne znaczenie
odgrywa odmienność tożsamości kobiety i mężczyzny i związane z tym
predyspozycje. W całokształcie jednak istnieje „równowaga systemu”.
Taka sytuacja jest prawdziwie na „obraz Boży i
podobieństwo”. Dzięki temu, z pomocą modlitwy, jedność na poziomie natury może
być ubogacana poprzez nadprzyrodzony dar „bycia jedno”. W rezultacie dwie osoby
doświadczają współobecności, która daje posmak wspólnego zanurzenia w Boskiej
Pełni. Bóg przejmuje inicjatywę i udziela „uszczęśliwiającego bycia jedno”. Nie
jest to unicestwienie ludzkiej tożsamości, ale utrwalenie jej i wyniesienie na
Boski poziom poprzez Ducha Świętego.
28 kwietnia 2015 (J 10, 22-30)
